Bàrdachd – agus Liosta de Leabhraichean

Seo taghadh beag de bhàrdachd bho dhiofar leabhraichean:

Anns a’ Mhonadh

 

Aon latha nam shuidhe sèimh,   

chunnaic mi rathad dearg

ag èirigh às a’ mhonadh ghorm

’s a’ dol à fianais gun fhios.

Cò ghabhas an rathad sin

a bhuilicheas beatha à fuil

gu mullach na gualainn thall

thar bàn-ghleann an fhacail.

(Bha muir ball-fhianaiseach shìos

le gàireachdainn fann magaidh

ise gun cheum, gun fhacal,

còmhnard a h-uachdar ’s a duan).

 

Ach b’ e mo mhiann an rathad

a bhriseas ’s dòcha an cridhe,

is leum mi gu coiseachd le sunnd,

a’ faicinn an dust ’s an ùir,

a’ pògadh an smùir na mo làimh

làraich nam bàrd a dh’fhalbh.

’S thàinig thugam an fhìrinn ud

am meadhan na sìth-chainnt

cha radha bàrdachd ach bith.

 

 

 

 

 

 

 

Eileanan

 

Eileanan ag èirigh às a’ chuan,

am bunaitean falaichte

ann am fiosraichidhean cèin’.

 

Tha eileanan ann an tìm, ’s iad às,

nan treòraichean dhan ànrach,

no meòrachadh air tìm nach till air ais.

 

Tha feadhainn ann a tha suidhichte,

àrd is dubh ann am meadhan na tuil’.

Cha ghluais an doineann an staid chruthaichte.

  

Is  feadhainn le àmhghar làbha is pronnaisg,

leanabanan mara nan cridheachan sract’.

Is eileanan deighe fuar ghluasad anns an uisg'.

 

Seasaidh cuid gun ghuth a radha,

aonaranach am broinn a-staigh na creig

gun iad a’ gèilleadh do theas an latha.

 

Tha thusa nad eilean anns a’ chamhanaich

deibhinne, dorcha, diùltach,

do bhunaitean ann an tìm a theich.

 

Agus mise aig dòl sìos na grèine,

eilean a’ coimhead air eilean eile.

Fàgaidh mi agaibhse ur dealbhadh fhèin.

 

 

 

 

 

Mo Bhaile A-nochd

 

’S tusa mo bhaile a-nochd

’s cha bheag an t-iongnadh do sholais,

blàth-dheàrrsach ann am fàsach a’ mhonaidh.

Àrd os cionn sràid na mara

èiridh do shràidean eile,

sràidean mar bhrat cas-shocrach,

’s fairichidh mo làmhan do shlighean,

’s fairichidh mo chridhe do chridhe.

Coille is craobh eadar na ceuman,

nì iad èirigh air na mullaich

’s bidh na tulaich bog le còinnich

’s bidh a’ chòinneach le braon.

 

’S tusa am baile tha soilleir,

baile beag an cois na tuinne,

baile dìomhair mo ghaoil dhut,

baile tràigh is baile talaimh,

baile nan cìoch a tha caoin,

baile a thogas mi bhuam fhìn

’s a chumas sinn paisgte mar aon.

 

Nuair thogas tu do sgiort samhraidh

nì mi dannsa air do raon,

is dìridh sinn na steapaichean

an àirde o bheul na mara

gus am bi sinn os cionn an t-saoghail,

is chì mi thu nad laighe shìos

mar dhaoimean anns a’ chaol.

 

 

 

  

Eadar Lagh agus Gàire

 

Tha an dàn seo gun nàire

a’ coiseachd na h-oir eadar lagh agus gàire,

 

a’ fas mar chraoibh ann an solas na grèine,

na duilleagan a’ dannsa far an fheàrr leo,

’s stoc a’ fàs far an èiginn:

 

e fàs sa bheàrn eadar lagh agus saorsa

agus fios againn nach eil ann an saorsa ach seo:

na laghan sin tha am falach o dhaoine.

 

’S mu dheireadh thig sinn gun cho-dhùnadh

gu bheil sgàile aineolais air ar sùilean.

 

 

                   

 

 

Thar na Starsnaich

 

Thar na starsnaich

le sunnd, le aighear,

airson gum faca mi boillsgeadh beag

dhen ghrian tro na cùirtearan.

Tha mi a’ dol air an t-slighe

le teagamh, le eagal,

airson nach eil mi cinnteach dè tha romham,

no air mo chùlaibh

ged a chunnaic mi aiteal òir air a’ bheinn mhaireannaich.

 

O iodhalan boga na cluasaig!

Tha mi a gabhail slàn leibh

gu sunndach, le teagamh, le deòir

airson cho ceàrr ’s a bha mi cho fada,

airson nan làithean stròdhail,

airson nan cuibhrigean blàth, meallta.

O, a chridhe lèirsinnich!

O, a chridhe shalaich, chealgaich!

Tha thu air do mharbhadh le ìobairt,

air d’ fheannadh le sgian na maidne.

 

Ach theirig thar na starsnaich, na seall air ais

dhan dachaigh bhlàth, chofhurtail

no ris na ballachan dìonach.

Tha thu a-muigh anns an t-solas;

tha na beanntan ag èigheach;

tha na fàsaichean iongantach fad chomhair;

tha na reultan sìorraidh a’ spreadhadh an cuid driùchd ort,

iad co-shìnte ris a’ chòmhnard shuthain.

O, iongantais! O, iolaich! O, a mhìorbhail neo-chrìochnaicht!

 

An Ite Bheusach

 

Crithneachadh nan each, thig iad

bho chrìochan na rìoghachd

le torman air talamh

atighinn nas fhaisge,

na cruidhean a’ gleadhraich

le tàirneanaich ’s tartar

mar ann an aisling,

aisling na daonnachd,

mar a thigeadh am bruadar,

dia-chruthachadh ìochdarach

bho dhoimhneachdan iomallach,

às na cridheachan cìocrach.

 

(Herod na shuidhe na sheòmar,

an inntinn ruaimleach far a dòigh,

cumhachd na Ròimh ga bhuaireadh.)

 

Ach chan e neart chruaidh eachraidh

le maoidheadh mòr fheachdan,

mar anns a’ bhruadar,

abagairt oillt agus geilt;

chan e faram an saltairt

areubadh na talmhainn

a bheir buaidh aig an deireadh

 

ach aisling eile,

na tàirngean,

na tàirngean sna dèarnaibh,

an anfhann, naomh a’ gèilleadh

le truas do an-iochd,

An Ròimh agus an t-Ionracan,

 

agus aig a’ cheann thall,

leagaidh an ite bheusach an t-each,

seach gur e gràdh an grunnd,

gràdh agus ceartas

’s bidh an tartar na thost.

 

Dusan Earrann do Thaigh

 

Blocaichean saimeant, uinneagan

’s leacagan mullaich dearg

stob loinneil san talamh.

 

’S tu buachaille rùintean

clach-iùil sheunta

gu ’m bi spèis a’ tilleadh.

 

Èibhinn, ait air an oidhche

gleidhidh tu gàireachdaich

taisgte fod sparran.

 

Fàiltiche na grèine

a chuireas sèine air solas;

flùraichean buidhe san uinneig.

 

No àite an dorchadais;

dubh bhròn is èiginn

a’ grèidheadh a’ bhalla.

 

Samhla anamfo na sailthean

eadh; fèin fhèin shuas gu h-àrd

agus sàr-fhèin san leabaidh.

 

Air mhisg, a’ tilgeil rudan,

do sglèat air chrith,

na canaichean a’ sèideadh.

 

Taisgire eun san anainn

dhan till iad gach bliadhna;

dìonaire beatha nan àl.

 

Long a’ reubadh an adhair,

sgòthan geala a’ criomadh

nan crann shimileir.

 

Eathar fo sheòl,

ceithir croinn bhuidhe

asìneadh nan seòl ruadha.

 

Doras gu sàmhchair

às dèidh fannachadh an ròis:

èist an osna a’ traoghadh.

 

Ionad fannachaidh fuaim

nach ruig air fuar shràid;

cofhurtachdèistibh.

 

 

Stuth air Fhoillseachadh

Giorrachaidhean: GA – Gàidhlig a-mhàin; DCGB – Dà-chànanach, Gàidhlig/Beurla; DCGG – Dà-chànanach, Gàidhlig/Gaeilge;  DCGA – Dà-chànanach, Gàidhlig/Albais  

 

 Cruinneachaidhean Bàrdachd

Eileanan, GA, 1980

Bailtean, DCGB, 1987

A’ Càradh an Rathaid, DCGG, 1988

A’ Gabhail Ris, GA, 1994

Saoghal Ùr, GA, 2003

Breac-a’-Mhuiltein, rogha dhàn 1974-2006, DCGG, Coiscéim, Baile Átha Cliath, 2007

Ri fhaotainn bho www.coisceim.ie

Dà Thaobh a’ Bhealaich/The Two Sides of the Pass, (DCGB), Two Ravens Press, 2009   ISBN  978-1-906120-47-4 Co-sgrìobhte le Mark O. Goodwin

Tro Chloich na Sùla, GA, 2014

Island Conversion, DCGB, 2011, eachdraidh-beatha ann am Beurla ach le sreath de 38 dàin

 

Bàrdachd Chloinne

Blasad de Aesop, GA, Seahorse, Tobar Mhoire, 1991

 

Duanairean (le grunn math dhàin annta)

An Aghaidh na Sìorraidheachd, DCGB, (ochdnar bhàrd), Polygon, Dùn Èideann, 1991

Scotland o Gael an Lowlander, (ceathrar bhàrd), DCGA, Gairm, Glaschu, 1996

An Tuil, DCGB, Polygon, Dùn Èideann, 1999

 

 Duanairean/Irisean (le aon no barrachd a dhàin)                           

 

                The Pirate of Torloisg                                                     Am Muileach, 1980

                Air Ghleus 1                                                                        Acair, 1989

                Somhairle, Dàin is Deilbh                                              Acair, 1991

                The Patched Fool                                                             Morning Star, 1991

                Twenty of the Best                                                          Galliard, 1990

                Bàrdachd na Roinn-Eòrpa                                            Gairm, 1990

                Sruth na Maoile                                                                Canongate/Coiscéim, 1993

                Writing the Wind                                                              New Native Press, 1997

                Carmichael’s Book                                                           Morning Star, 1997

                Another Book to Burn                                                    Bootleg Editions, 1998

                Celtic Visions                                                                      Black Buzzard Press, VA, USA

                Wish I was Here                                                                Pocketbooks, 2000

                Atoms of Delight                                                              Pocketbooks, 2000

                Words of the West                                                          Ullapool Text Project, 2000

                An Leabhar Mòr                                                               PNE, 2002

                The EmLit Project                                                             Brunell University, 2003

                Scotlands Poets & the Nation                                     Carcanet/Poetry Library, 2004

                An Guth   1, 2, 3, 4, 5, 6 & 7                                           Coiscéim, 2003 – 2006

                The Little Book of Piping Quotations                        Piping Scotland, 2004

                100 Island Poems                                                             Iron Press, 2005

Dreuchd an Fhigheadair                                               Poetry Library/Word Festival

-The Weaver’s Task: a Gaelic Sampler                     Aberdeen, 2007

mesostic interleaved                                                       Edinburgh University/Morning Star, 2009

These Islands we Sing                                                    Birlinn / Polygon, 2011

Dàin do Shomhairle                                                        SPL/CNL, 2011

New Writing Scotland 30                                              ASLS, 2012

Into the Forest                                                                  Saraband, 2013

Words from an Island                                                    The Skye Reading Room, 2013

Scotland’s Still Light                                                        Luath Press Ltd, 2014

Struileag: Cladach gu Cladach                                    Polygon, 2015

 

Bàrdachd ann an Irisean                                Gairm; Lines Review; Cencrastus; Orbis; Poetry Ireland Review; Comhar; Gairfish; Baragab; An Cànan; New Writing Scotland; Verse; Celtic Visions; Skye 95; Gath; An Guth; Northwords Now; Poetry Scotland; Chapman